Wystawa Józef Czapski - Malarz i pisarz

Od 3 października do 17 stycznia 2021 roku, w Fundacji Jana Michalskiego w Montricher, oglądać można wyjątkową ekspozycję o życiu malarza, pisarza, krytyka i światłego myśliciela Józefa Czapskiego (Praga, 1896 - Maisons-Laffitte, 1993), które pokrywa się praktycznie z całym XX wiekiem. Urodzony w Polsce, Czapski dorastał u schyłku Imperium Rosyjskiego. Wojny światowe zmusiły go jako żołnierza i oficera do konfrontacji z okropnościami - od uwięzienia w 1939 roku w sowieckim obozie jenieckim w Starobielsku po walkę z nazistami w Armii Andersa, Polskich Siłach Zbrojnych na Wschodzie, począwszy od w 1941 roku. Tuż po wojnie Czapski osiadł pod Paryżem w Maisons-Laffitte, aby już nigdy nie zobaczyć swojej ojczyzny. Stał się aktywnym współtwórcą „Kultury", słynnego przeglądu polskiego buntu, publikowanego we Francji, i przez całe życie niestrudzenie potępiał systemy totalitarne i kłamstwa, którymi zaśmiecano historię, jak masakra w Katyniu, z której był jednym z ocalonych.
Podczas gdy jego wczesna twórczość została zniszczona w czasie wojny, Czapski ponownie zaczął pracować w swojej jednopokojowej pracowni i przez następne pięć dekad aktywnie pisał i malował. Dowodem jego determinacji i oddania różnym formom ekspresji jest około trzysta tomów dziennika, który prowadził w latach 1941-1992, stron łączących notatki z badaniami wizualnymi, rysunkami i akwarelami. Te zeszyty zawierają zalążki wszystkich jego tekstów literackich (Wspomnienia ze Starobielska i Krainy nieludzkiej), jego esejów o sztuce (L'Œil i Tumulte et specters) oraz wszystkich jego obrazów. To malarstwo nadało jego życiu pełny sens, a Czapski napisał: „Zawsze oddycham oddechem, zawsze widzę, zawsze oddycham oczami". Z tego oddechu wypływa obrazowy język oparty na plamie koloru i skupiony na naturze, oczyszczony ze wszystkiego, co nieistotne.

Poprzez wybór dzienników, książek i rysunków, a także grupę znaczących obrazów, od autoportretów i martwych natur po pejzaże i sceny z „teatru codziennego" i muzeów, wystawa Fundacji Jana Michalskiego kładzie nacisk na proces twórczy Józefa Czapskiego - w pisarstwie i malarstwie.

Zagłębiając się w ten przegląd malarstwa Czapskiego, Richard Aeschlimann w Maison des arts Plexus w Chexbres prezentuje około pięćdziesięciu jego prac równolegle z wystawą fundacji. Aeschlimann był przyjacielem Czapskiego, a poprzednia galeria zaczęła reprezentować polskiego artystę w 1976 roku. Wystawa Maison des arts Plexus przypomina nam, że Szwajcaria była także ostoją Czapskiego, gdzie rozwijał i utrzymywał kontakty z wieloma artystami i pisarzami, a także z jego wydawców w L'Âge d'Homme i Noir sur Blanc.

Kurator - Mikołaj Nowak-Rogoziński

Prezentowany na wystawie obraz Józefa Czapskiego „Autoportret ze szkicownikiem", 1951
(olej, płótno, 80,5 x 60 cm) z Kolekcji Krzysztofa Musiała

View the embedded image gallery online at:
https://www.atak.art.pl/pl/wydarzenia/214-wystawa-jozef-czapski-malarz-i-pisarz.html#sigProGalleria6d3caf3a38

FaLang translation system by Faboba